Bono, çek ve poliçeden doğan alacakların icrası özel bir usule tabii kılınmış olup, ticari hayata uygun bir hale getirilmiştir. Zira Kambiyo Senetleri ticari hayatın önemli bir parçasıdır. Bu nedenle Kambiyo Senetlerinin vade tarihinde tahsil edilememesi ticari hayat açısından önemli olumsuzluklara yol açabilir.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi bir ilamsız icra yoludur. Kişinin bu alacağını bu usulle tahsil edebilmesi için bu alacağının mutlaka kambiyo senedinden kaynaklanıyor olması gerekir. Kambiyo senetlerinden kasıt Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlendiği üzere poliçe, bono ve çektir. Kişinin alacak hakkı herhangi bir kambiyo senedine dayanmıyorsa bu durumda kişinin genel takip yollarına başvurması gerekir. Öte yandan alacaklının elindeki senedin kambiyo senetlerinde bulunması zorunlu olan unsurları içermemesi halinde de, artık bir Kambiyo Senesinden bahsedilemeyeceğinden Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluna başvurulamaz.
Bu bilgi notumuzda kambiyo senetlerine özgü haciz yolu hakkında bir özet hazırlayarak sizlerin bu hususta fikir sahibi olmanızı amaçladık.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibini başlatmanın ilk adımı takip talebinin oluşturulmasıdır. Takip talebi genel haciz yoluyla takipteki esaslara uygun olarak doldurulacaktır. Genel haciz yolundan farklı olarak bu takip talebine kambiyo senedinin aslının da eklenmesi zorunludur. Takip talebine eklenen kambiyo senedinin aslı itiraz süresi boyunca icra dairesinde kalacaktır. Bu süre dolmadan senet icra dairesinden alınır veya senet aslı hiç daireye getirilmezse takip borçlusu ödeme emrinin iptal edilmesini talep edebilir. Bu talep 7 günlük süreye tabidir. Bu şikâyet sonucu ödeme emri iptal edilir. Fakat takip alacaklısı senedin aslını icra dairesine vererek yeni bir ödeme emri düzenletebilir. Zira ödeme emrinin iptal edilmiş olması, borcun bulunmadığı göstermeyecektir.
Kimi hallerde protesto ve kambiyo senedinin birlikte varlığı icra hukuku gereği kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip hakkının varlığını belirler. Ancak her durumda ödememe protestosunun varlığı aranmayacaktır.
Takip talebindeki şartların oluşması halinde icra müdürü, ödeme emri düzenleyerek borçluya gönderir. Ödeme emri kendisine tebliğ edilen takip borçlusu imzaya itiraz ve borca itiraz yollarına başvurabilecektir. Bunlar yanında icra müdürünün takip hukukuna aykırı bir işlemi söz konusu ise bu durumda da şikâyet yoluna söz konusu olabilecektir. Takip borçlusu itirazını ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde yapmak zorundadır.
İmzaya İtiraz
Borçlu, kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını iddia ediyorsa bu iddiasını, icra mahkemesine ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde bildirmelidir. İmzaya itiraz edilmemesi durumunda kambiyo senedindeki imzanın takip borçlusunun imzası olduğu kabul edilir. Eğer ödeme emrini alan kişi imzaya değil, temsil yetkisine itiraz edecekse bu durumda, imzaya itiraz değil borca itiraz yoluna başvurulmalıdır. Şöyle ki, bu durumlarda iddia edilen husus söz konusu imzanın sahteliği olmayacaktır. İtiraz ile iddia edilecek olan husus bu imza sonucu takip borçlusu olan gerçek ya da tüzel kişinin sorumluluk altına girmesinin mümkün olmayacağıdır.
İmzaya itiraz, icra ve haciz işlemlerini durdurmayacaktır. Yalnızca satış işlemlerini durdurur. İtiraz üzerine icra mahkemesi duruşmadan önce inceleme yapacaktır. Bu incelemede itirazın yerinde olduğu yönünde ciddi bir kanaate varılırsa icra takibinin geçici olarak durdurulmasına karar verilebilecektir.
Borca İtiraz
Borçlu takip talebine sebebiyet veren kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığı veya talepte belirtilen bedel kadar borçlu olmadığı iddiasında ise bu iddiasını ödeme emrinin kendisine tebliğinden sonra 5 gün içerisinde icra mahkemesine yapmalıdır.Borçlu borcu ifa ettiğini, borçlu olmadığını ya da borcun ertelendiğini ancak resmi bir belge veya takip alacaklısı tarafından ikrar edilmiş bir belgeye dayanarak ispat edebilecektir.
Şikâyet
İmzaya ve borca itiraz dışında özel şikâyet yolları da öngörülmüştür. Senedin kambiyo senedi unsurlarına sahip olmadığı, alacaklının takip hakkına sahip olmadığı, kambiyo senedinde borçlu olmayana karşı takip yapıldığı veya ödememe protestosunun gereklilik arz ettiği hallerde ve fakat protesto çekilmediği hallerde icra mahkemesinde şikâyet yoluna başvurulabilecektir.
Mal Beyanı
Tebliğ edilen ödeme emrine itiraz edilmez ve borç ödenmez ise 10 gün içinde mal beyanında bulunulması gerekir. Takip borçlusunun zamanında mal beyanında bulunmaması veya yaptığı mal beyanının gerçeğe aykırı nitelikte olması durumunda kendisine hapis cezası ile verilir. Bu durumda takip alacaklısı süresi içinde mal beyanında bulunarak takip prosedürüne uygun davranmalıdır. Borçlu borcunu karşılayacak kadar olan mal beyanında bulunmak zorundadır. Dolayısıyla tüm malların beyanı gerekli değildir. Borçlunun bir malvarlığı veyahut geliri bulunmasa dahi bunların bulunmadığına ilişkin de mal beyanında bulunması gerekir.
Ödeme emrinin tebliğinden itibaren itiraz ve şikâyet sürelerinin dolmasının ardından borçlunun takip konusu kambiyo senedinin bedelini ödemesi için 5 günlük bir süresi vardır. Kısacası toplamda 10 günlük süre sonunda borcun ödenmesi gerekir.
Haciz
Takibin kesinleşmesinin ardından borçlunun borcunu ödememesi halinde haciz aşamasına geçilir. Haciz, icra dairesi tarafından alacaklının talebi üzerine alacakların temini için borçlunun borcu karşılayacak miktar ve değerdeki mallarına ve haklarına hukuken el konulmasıdır.
Alacaklı takibin kesinleşmesi ile haciz talebinde bulunabilme hakkını kazanır. Haciz için gerekli giderler alacaklı tarafından ödenmelidir. İcra ve İflas Kanununda yapılan son değişikliklerin ardından tüm haciz talepleri UYAP Portalı üzerinden gönderiliyor olup, bu sistem üzerinden gönderilen haciz talepleri çok daha hızlı ve doğru biçimde uygulanmaktadır. UYAP, bir Avukat portalı olduğundan sürecin Avukat ile takibi oldukça önemlidir.
Satış
Türk hukukunda haczedilen malların doğrudan doğruya takip alacaklısına verilmesi mümkün değildir. Buna göre haczedilen mal para değilse alacaklı veya borçlu tarafından haczedilen malın paraya çevrilmesinin talep edilmesi gerekir. Bu da satış ile olacaktır. Satış talebinde bulunan kimsenin satış giderlerini peşin olarak ödemesi gerekir. Haczedilen taşınır malın satışını kesin haciz tarihinden başlayarak 6 ay içerisinde isteyebileceği düzenlenirken taşınmazlar için bu süre 1 yıl olarak düzenlenmiştir. Haczedilen taşınır ve taşınmazların satış usulleri ise ayrı bir çalışmanın konusu olacak kadar detaylıdır.
İcra Hukukunun bir parçası olan Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu pek çok ayrıntıya sahip olup, hepsinin özette yer alması söz konusu değildir. Sürecin hiçbir ayrıntı atlanmaksızın tamamlanması ve Alacaklının alacağına kavuşabilmesi adına takibin Avukat nezaretinde yürütülmesi oldukça önemlidir.
Genel hatlarıyla bilgi verilen bu husus veya başka konularda, avukatlarımızdan hukuki destek almak için sitemizin iletişim bölümünü kullanabilir veya yüz yüze görüşmek için ofisimizi ziyaret edebilirsiniz. Randevu talebi için tıklayın.
